Locatie
Het Elspeterbosch ligt ten oosten van Elspeet (Gelderland). De rood omgrensde gebieden in de figuur hiernaast zijn de percelen waar de maatregel is toegepast.
Omschrijving
Er zijn bij dit voorbeeldproject twee percelen waar de verjonging is gestimuleerd. Op het grootste perceel (1,78 ha) staat grove den, op het kleinere perceel (0,73 ha) staat zomereik. Beide percelen zijn onderplant met in totaal 2500 douglassen (plugplantsoen, maat P40). De percelen zijn na de plantactiviteiten omrasterd inclusief schrikdraad.
Initiatiefnemer
Bosgroep Midden-Nederland
Jaar van realisatie
De kloempen zijn begin 2019 geplant.
Klimaatwinst
Voorafgaand aan de maatregel was de staande voorraad in het grove dennenperceel ca. 113 m3/ha met een bijgroei van 3,6 m3/ha/jr en in het eikenperceel 43 m3/ha met een bijgroei van 2,7 m3/ha/jr.
De ontwikkeling van de staande voorraad is gemodelleerd met het programma EFISCEN Space. Onderstaande grafieken tonen deze ontwikkeling gedurende 21 jaar voor de twee opstanden onder vier scenario’s:
- Geen revitaliseringsmaatregel en onbeheerd laten (Business As Usual onbeheerd)
- Geen revitaliseringsmaatregel maar wel beheerd (Business As Usual beheerd)
- Revitalisering zonder beheer (Revitalisering onbeheerd)
- Revitalisering met beheer (Revitalisering beheerd)
Bij een beheerd scenario worden er geen oogst- of dunningsactiviteiten verricht, bij beheerde scenario’s wel. De intensiteit hiervan is afgeleid uit het gemiddelde beheer dat terreinbeherende organisaties met een productiedoelstelling voeren in Nederland.
De revitalisering heeft een duidelijk positief effect op de ontwikkeling van de staande voorraad in alle opstanden. In de eikenopstand overstijgt de beheerde revitalisering zelfs het onbeheerde Business As Usual (BAU) scenario.
Onderstaande tabel geeft de vastleggingen weer in ton CO2-eq per jaar, gebaseerd op de vastlegging voor de komende 21 jaar.
Als we uitgaan van een scenario met revitalisering waarbij een normaal beheer wordt gevoerd, dan wordt er elk jaar 6,9 ton CO2-eq meer vastgelegd in het gerevitaliseerde bos dan wanneer er niet was ingegrepen (uitgaande van BAU beheerd scenario).
Kosten en baten
De kosten voor het onderplanten van beide percelen zijn weergegeven in onderstaande tabel.
Ervaringen
In november ’24 spraken we beheerder Arjan Jurry over zijn ervaringen met de pilot in het Elspeterbosch. Arjen geeft aan dat hij revitalisering van arme naaldbossen een goede zaak vindt. ‘Het is belangrijk om op bosverjonging in te zetten voor de volgende generaties bos. Voor de revitaliseringspilot is gekozen voor een oud grove dennenbos, waar weinig verjonging plaatsvond. De resultaten van de pilot zijn helaas zeer matig.’
De pilot moest binnen een erg korte termijn opgezet en aangelegd worden, waardoor er weinig tijd was om een gedegen plan te ontwikkelen. Verder miste hij ook een plan voor de opvolging nadat de pilot was aangelegd. Er is weinig van de aanplant over, blijkt ook uit het recentste monitoringsrapport. Door de ondergroei van de bosbessen in de pilot, werden de geplante bomen gehinderd. De pilotpercelen zijn afgerasterd met stroomdraad, maar hier sprong het wild gewoon door- of overheen. Toch geeft Arjan aan dat ze wel veel van de pilot geleerd hebben. Zo zijn er in de pilot naaldbomen geplant, maar planten ze nu ook loofboomsoorten zoals hazelaar en lijsterbes, wat hopelijk op termijn positieve invloed heeft op de zuurgraad van de bosbodem.
Naast het inbrengen van loofboomsoorten, wordt er ook ingezet op het stimuleren natuurlijke verjonging. “Op onze grond zie je dat er binnen de rasters veel natuurlijke verjonging opkomt en in tegenstelling tot aanplant heb je daar financieel minder lasten aan.”
In december 2023 is er een eerste monitoringsronde uitgevoerd in het Elspeterbosch. De resultaten zijn beschikbaar in het monitoringsrapport, dat via deze link te bekijken is.
