HoliSoils

Locatie

Er liggen 57 proeflocaties verspreid over Europa (in Finland, Litouwen, Nederland, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Slowakije en Roemenië) en Uruguay. In Nederland liggen vijf proeflocaties: Ugchelen & Kroondomein, NP Hoge Veluwe & Buunderkamp, Zwolse Bos, Weerterheide & Bergeijk en Mastbos & Dorst.

Omschrijving

HoliSoils is een lopend Horizon 2020-onderzoeksproject dat loopt van 2021-2025. Het project wil de kennis van bosbodemprocessen vergroten en een geharmoniseerd en geïntegreerd raamwerk ontwikkelen voor monitoring en modellering van bosbodems. HoliSoils identificeert en test nieuwe bodembeheermaatregelen gericht op klimaatmitigatie en de duurzame levering van ecosysteemdiensten die essentieel zijn voor menselijk levensonderhoud en welzijn. De bevindingen en opgedane inzichten zullen daarnaast ook gebruikt worden om beoordelingen van broeikasgasemissie vanuit de LULUCF-sector (Landgebruik, Landgebruiksverandering en Bosbouw) te verfijnen.

Een van de hoofddoelen van het HoliSoils-project is de ontwikkeling en verbetering van state-of-the-art modellen. Deze modellen kunnen gebruikt worden als monitoringskader voor het berekenen van broeikasgasemissies en koolstofvoorraden in bosbodems. Een belangrijk onderdeel hiervan voor WUR (Wageningen University & Research) is het verbeteren van een bosbodemmodule voor het EFISCEN-Space model, dat wordt gebruikt om de toekomstige ontwikkeling van Europese bossen te bestuderen. Bovendien wil HoliSoils gestandaardiseerde bemonsterings- en monitoringsprotocollen ontwikkelen voor rapportages over broeikasgasemissies en om bodemgegevens uit verschillende bronnen te harmoniseren.

Naast het modelleerwerk zijn er in het project ook experimentele locaties aangewezen waar onderzocht wordt wat de effecten zijn van beheer en natuurlijke verstoringen op het functioneren en de veerkracht van bodems. Een belangrijk doel hierbij is het identificeren van optimale beheermaatregelen, die bijdragen aan CO­2-vastlegging in bosbodems. De experimentele locaties zijn aangewezen in 9 landen. In Nederland bestaat het experiment uit opstanden met monoculturen van beuk, Douglasspar en grove den op alle vijf de locaties. Op elke experimentele locatie zijn vier beheermaatregelen uitgevoerd: kaalkap (alle bomen verwijderen), hoogdunning (verminderd aantal bomen), schermkap (gedeeltelijk verwijderen van opstanden) en een controle (geen oogst). Om de effecten van de verschillende maatregelen op de biomassa van de bodemfauna te meten, worden op alle vijf de locaties bodemmonsters genomen. Daarnaast worden bodemrespiratie en het microklimaat gemonitord in alle grove dennen opstanden op drie van de vijf locaties (Kroondomein, NP Hoge Veluwe en Zwolse bos).

Elke twee weken worden er metingen uitgevoerd. Op elke locatie worden de CO2-fluxes in de bosbodems gemeten op 40 punten (120 meetpunten in totaal). Bodemtemperatuur en -vocht worden op 7 punten per locatie gemeten (21 meetpunten in totaal). De datasets geven een holistisch perspectief op de impact van bosbeheermaatregelen op de bosbodems.

Initiatiefnemer

Het Natural Resources Institute Finland (Luke) coördineert HoliSoils, dat bestaat uit een consortium van 20 universiteiten en onderzoeksinstituten. Hiervan komen er 18 uit Europa, één uit Uruguay en één uit Japan. De volledige lijst van projectpartners en het netwerk van betrokken stakeholders, staat op de HoliSoils-website (https://holisoils.eu/partners-stakeholders/).

Jaar van realisatie

Mei 2021 – oktober 2025

Klimaatwinst

De klimaatwinst is vooral indirect, door het bieden van handvatten voor beter (en klimaatslim) bodembeheer. Bovendien kunnen de bevindingen en verkregen inzichten gebruikt worden om effectief klimaatmitigatiebeleid op te stellen, gericht op koolstofvastlegging in bosbodems.

Kosten en baten

In totaal is er €10.035.592,50 gepaard met het HoliSoils-project, waarvan €9.999.920,00 is gefinancierd vanuit het Horizon 2020-programma van de EU. Het project zal ook een aantal grote baten met zich meebrengen. Enkele belangrijke voorbeelden zijn: geharmoniseerde protocollen voor bodembemonstering en -monitoring, moderne bodemmodellen, een netwerk van proeflocaties, een instrumentarium van klimaatslimme bodem- en bosbeheerstrategieën en bovenal een beter begrip van bodemprocessen en -functioneren.

Ervaringen

Sinds de start van de dataverzameling in mei 2022 zijn er al veel data verzameld voor de CO2-fluxes, de bodemtemperatuur en bodemvochtigheid. Momenteel zijn er nog geen gepubliceerde resultaten van het HoliSoils-project, deze zullen in 2025 verschijnen.

De ervaringen van de onderzoekers zijn positief. Zij ervaren het project als zeer relevant en belangrijk, met name in het licht van de voorgestelde Europese Bodemmonitoringswet. Daarnaast bevalt ook de internationale aanpak én samenwerking erg goed. Niet alleen biedt deze internationale kijk een completer beeld, zij stimuleert ook samenwerking en faciliteert de uitwisseling van kennis, strategieën en ontwikkelde methodes.

Meer informatie

Gereedschappen

Factsheets

Bekijk de factsheets over bos, bomen en natuur! Met o.a. potentieel klimaatslimme boomsoorten en hun risico op invasiviteit, klimaatslimme maatregelen en kostenindicaties voor de aanleg van nieuw bos en landschapselementen.

Ga naar Factsheets >

Boomsoortentabel

De Boomsoortentabel geeft een overzicht van boomsoorten in het Nederlandse bos en landschap. Voor elke soort worden scores gegeven voor eigenschappen die van belang zijn bij klimaatslim bos- en natuurbeheer.

Ga naar Boomsoortentabel >

Binnenkort beschikbaar – Keuzehulp boomsoortenmenging

Waar moet je allemaal aan denken voordat je kiest welke soort je wilt toevoegen aan je bos? De Keuzehulp helpt je om de juiste vragen te stellen om te komen tot een goede afweging.

Ga naar Binnenkort beschikbaar – Keuzehulp boomsoortenmenging >

Tree Doctor

In Tree Doctor worden meer dan 400 boomziekten en -plagen beschreven. Met de unieke diagnosesleutel kom je er snel achter met welke ziekte of plaag je te maken hebt.

Ga naar Tree Doctor >

DendroPortaal

Het DendroPortaal volgt de groei van tientallen bomen in Nederlandse bossen en biedt hiermee inzicht in hoe bomen reageren op weersextremen, zoals droogte, en hoe ze daarvan herstellen.

Ga naar DendroPortaal >

Boomsoortenportaal

Via het Boomsoortenportaal kunt u als bosbeheerder of -eigenaar uw positieve én negatieve ervaringen delen over nieuwe of minder bekende boomsoorten of herkomsten.

Ga naar Boomsoortenportaal >
Blad_verkleind