Studentenproject HAS green academy – Klimaatrobuust bodemsysteem in bossen op hoge zandgronden – een state-of-art-analyse van maatregelen: effectiviteit en randvoorwaarden
Initiatiefnemers
Opdrachtgever: Lectoraat klimaatrobuust landschap Ellen Weerman & SIA Duurzaam Bosbeheer – Vitaal bos. Studenten: Lisa Korsten, Rowan Post & Sybe van der Roest begeleid door Fabian Ercan, Hanneke van Leur & Huub Bruens.
Locatie
Bossen op arme zandgronden
Jaar van realisatie
2022
Omschrijving
Nederlandse bossen op hoge zandgronden hebben het zwaar door klimaatverandering in combinatie met de verzuring van de bodem. Door de verzuring zijn met name de bosbodems van arme zandgronden sterk gedegradeerd. Een gezonde bosbodem is cruciaal voor het functioneren van het bossysteem. Herstelmaatregelen van deze gedegradeerde bodems tot een gezond en klimaatrobuust bodemsysteem is daarom van groot belang.
In opdracht van het lectoraat Klimaatrobuuste Landschappen van HAS green academy en SIA Duurzaam Bosbeheer – Vitaal bos is een onderzoek uitgevoerd naar het vinden van oplossingen om de degradatie van bodemsysteem van bossen op hoge (arme) zandgronden te stoppen en bodemontwikkeling weer op gang te brengen. Op deze manier kunnen de bossen op arme hoge zandgronden mogelijk weer meer klimaatrobuust worden gemaakt. Bestaande maatregelen zijn in een overzicht geplaatst waarbij is aangegeven of en in welke mate de maatregelen een bijdrage leveren aan het herstel van het bodemsysteem en wat de randvoorwaarden zijn voor effectieve toepassing van de maatregelen.
Resultaten en conclusie
De belangrijkste eerste stap in het herstel van bosbodemsysteem is het verhogen van de bodem pH. Deze verhoging van de bodem pH is de belangrijkste randvoorwaarde voor het merendeel van de overige herstelmaatregelen. Naast het verhogen van de pH is het herstellen van de nutriëntenbalans van groot belang. De meest toegepaste maatregel hiervoor is de toediening van steenmeel. Een combinatie van maatregelen, zoals het combineren van aanbrengen rijke strooiselsoorten en toediening van steenmeel, kan nog betere resultaten opleveren. Genoemde rijke strooiselsoorten zijn winterlinde (Tilia cordata), veldesdoorn (Acer campestre) en hazelaar (Corylus avellana).
Naast bovenstaande maatregelen is het herstellen en terugbrengen van een natuurlijke bosrand met een mantel- en zoomvegetatie van groot belang om de zure depositie in de bossen te verminderen. De mantel en zoom voorkomen dat de zure depositie verder door kan dringen naar de boskern.
De maatregelenmatrix is tot stand gekomen op basis van literatuurstudie. Het is aan te bevelen om praktijkervaring vanuit lopende en toekomstige projecten voortdurend te verwerken in de maatregelenmatrix, zodat de vertaalslag van theorie naar praktijk optimaal wordt gemaakt.. Daarnaast is monitoring van lange termijn effecten (>15 jaar) nodig om de effectiviteit van de maatregelen op het bosecosysteem beter te begrijpen.
Klimaatwinst
De vitaliteit van het bos is van wezenlijk belang om de bijdrage van het bos aan klimaatmitigatie en -adaptatie te behouden. Die bijdrage bestaat bijvoorbeeld uit waterretentie, opslag van CO2 in bomen en bosbodem, temperatuurverlaging door schaduwwerking en verdamping. Deze bijdrage neemt af naar gelang de vitaliteit van het bos afneemt.
