Kwelderbescherming
Wat houdt het in
Kwelders zijn stukken land met lage vegetatie die zonder bescherming van duinen of dijken aan zee grenzen. Nederland heeft ca. 10.000 hectare aan kwelders. Kwelders komen voor in Friesland, Groningen en op de Waddeneilanden, waar ze aan de Waddenzee grenzen. Daarnaast komen kwelders voor in het deltagebied, waar ze schorren (Zeeland) of gorzen (Zuid-Holland) worden genoemd.
Kwelders kunnen zich uitbreiden door opslibbing, waarbij slib wordt ingevangen in de luwtes van de kwelder. Slib bevat veel koolstof, afkomstig van algen en fytoplankton. Afhankelijk van de ligging kan de kwelderrand ook eroderen, waarbij door golfwerking delen worden afgeslagen (zie onderstaande foto).
De kwelder kan tegen afslag beschermd worden door het plaatsen van bijvoorbeeld rijshouten dammen of keringen van steenblokken. Achter deze beschermingsmechanismen krijgt de kwelder de ruimte om weer op te slibben. Onderstaande foto toont de kwelder De Hon op Ameland, waarbij een kering van steenblokken is aangelegd. Links in het beeld is de oude kwelderrand nog te herkennen. In het tussengelegen gedeelte is de opslibbing te zien, waarbij zich ook vegetatie vestigt.
Binnen het huidige kwelderareaal kan aan koolstofopslag gewerkt worden door de kwelders te beschermen tegen erosie of door optimalisaties in beheer en onderhoud. Door nieuwe kwelders aan te leggen of huidige kwelders uit te breiden kan het totale kwelderareaal ook vergroot worden.
Bijdrage aan klimaatmitigatie
In Nederlandse kwelders ligt ongeveer 1100 ton CO2-eq per ha vastgelegd in de bovenste meter van de bodem. Het behoud van de koolstofvoorraad in de bodem kan als klimaatwinst gezien worden op het kwelderareaal dat zonder toepassing van de maatregel geërodeerd zou zijn.
Kwelders leggen gemiddeld 9 ton CO2 per hectare per jaar vast. Wanneer de kwelder zich door de beschermingsmaatregel uitbreidt ten opzichte van de uitgangssituatie, dan kan de jaarlijkse CO2-vastlegging van het nieuwe kweldergedeelte ook als klimaatwinst worden meegeteld.
Bijdrage aan klimaatadaptatie
Het herstel van kwelders kan een positieve werking hebben op de functie van de achterliggende dijk. De kweldervegetatie remt het stromende zeewater af, waardoor er minder druk op de dijk komt te staan.
Kosten en baten
De kosten van de aanleg en het onderhoud van beschermingsmechanismen zijn sterk afhankelijk van het type materiaal en de methode die wordt gebruikt. Ruwweg kost het plaatsen van een rijshouten dam €175 per strekkende meter. De baten kunnen voortkomen uit het positieve effect dat een grotere kwelder heeft op de bescherming tegen hoogwater. Hierdoor hoeft er bijvoorbeeld minder geïnvesteerd te worden in het verhogen van een hoogwaterkering.
Overige effecten
Kwelders zijn habitats voor verschillende zeldzame plantensoorten en broedvogels. Vanuit Natura 2000-beleid ligt er een opgave om de kwelders in de Waddenzee te behouden. Voor Zuidwest-Nederland geldt een herstelopgave voor de aanwezige kwelders.
